Spis treści:
W ramach efektywnego zarządzania magazynem, maksymalne wykorzystanie dostępnej kubatury obiektu jest celem nadrzędnym. Jednym z najbardziej skutecznych narzędzi inżynierskich służących optymalizacji przestrzeni magazynowej są podesty magazynowe, w nomenklaturze branżowej określane również jako antresole lub mezaniny.
Z definicji są to samonośne, jedno- lub wielopoziomowe konstrukcje stalowe. Ich system nośny składa się z belek – najczęściej o profilu cienkościennym – wspartych na słupach kotwionych bezpośrednio do posadzki hali. Stateczność konstrukcji zapewnia dedykowany system stężeń, a poszycie podłogi standardowo wykonuje się z krat pomostowych lub płyt wiórowych o wysokiej, zdefiniowanej klasie wytrzymałości.
Implementacja takiego rozwiązania pozwala nie tylko zwielokrotnić powierzchnię użytkową, ale również fundamentalnie usprawnić wewnętrzne procesy logistyczne, co bezpośrednio przekłada się na zwiększenie efektywności magazynu. Jednakże, aby system był w pełni funkcjonalny i, co najważniejsze, bezpieczny, proces projektowy oraz wybór dostawcy wymagają uwzględnienia szeregu kluczowych aspektów technicznych. Niniejszy artykuł stanowi ich szczegółowe omówienie.

Geometria konstrukcji jako fundament funkcjonalności podestu magazynowego
Funkcjonalność podestu magazynowego jest bezpośrednio determinowana przez jego geometrię – kluczowy zbiór parametrów obejmujący liczbę kondygnacji, wysokość konstrukcyjną każdego poziomu oraz, co najistotniejsze, siatkę słupów, czyli ich osiowy rozstaw w obu kierunkach. Prawidłowe planowanie przestrzeni magazynowej na etapie projektowym decyduje o finalnej użyteczności i wydajności całego systemu.
Siatka słupów: Strategiczne wyzwanie w planowaniu przestrzeni magazynowej
Największym wyzwaniem inżynierskim jest optymalne planowanie siatki słupów. Proces ten musi rozpocząć się od precyzyjnego wyznaczenia na rzucie hali stref, w których dopuszcza się lokalizację słupów. Zadaniem projektanta jest takie ich rozmieszczenie (wraz z systemem stężeń pionowych), aby konstrukcja wsporcza:
- Nie kolidowała z istniejącymi instalacjami (np. PPOŻ, wentylacja).
- Nie utrudniała obsługi maszyn i urządzeń.
- Nie stanowiła przeszkody dla transportu wewnętrznego i ciągów komunikacyjnych.
- Nie blokowała dróg ewakuacyjnych, co jest wymogiem bezwzględnym.
Rozstaw słupów jest ściśle powiązany z obciążeniem zadeklarowanym przez klienta i determinuje dobór profili belek nośnych. Należy tu uwzględnić szereg technicznych implikacji i kompromisów:
- Zwiększenie rozstawu słupów pozwala uzyskać większą, wolną od przeszkód przestrzeń operacyjną pod podestem, co jest często pożądane z logistycznego punktu widzenia.
- Jednakże, wymusza to zastosowanie profili belek o wyższym przekroju i większej masie, co podnosi koszt konstrukcji. Wyższe belki mogą również ograniczać wysokość użytkową („w świetle”) pod i na podeście.
- Co kluczowe, zwiększa się obciążenie punktowe przekazywane przez słup na posadzkę. Może to prowadzić do przekroczenia jej nośności, co z kolei rodzi konieczność zaprojektowania i wykonania kosztownego wzmocnienia fundamentów przez uprawnionego konstruktora.
Celem nadrzędnym jest zatem zaprojektowanie optymalnej siatki słupów, która stanowi kompromis pomiędzy maksymalną funkcjonalnością a kosztami inwestycji, przy bezwzględnym zachowaniu norm bezpieczeństwa.

Specyfikacja obciążeń: Kluczowy wkład inwestora w projekt
Fundamentalnym zadaniem klienta w procesie inwestycyjnym jest precyzyjne wyspecyfikowanie obciążeń, jakie konstrukcja nośna oraz poszycie podestu magazynowego mają bezpiecznie przenosić. Konieczne jest zdefiniowanie nie tylko wartości i miejsca przyłożenia sił, ale również ich charakteru (obciążenie stałe, zmienne długotrwałe, zmienne chwilowe).
Checklista kluczowych obciążeń do zdefiniowania:
- Obciążenia stałe podwieszone: Należy określić sumaryczny ciężar instalacji oświetleniowych, tryskaczowych (PPOŻ) czy wentylacyjnych, które będą podwieszone do konstrukcji podestu.
- Obciążenia stałe na podeście: Wymagane jest wskazanie lokalizacji i ciężaru ścianek działowych, antresol biurowych czy innych stałych elementów zabudowy planowanych na podeście.
- Obciążenia punktowe i liniowe: Należy wskazać dokładne usytuowanie stóp regałów, nóg przenośników i innych technologii przechowywania, podając maksymalne obciążenie na każdą z nich.
- Równomiernie rozłożone obciążenie użytkowe: To podstawowy parametr, wyrażony w kg/m ², definiujący ogólną nośność podestu magazynowego.
- Obciążenia ruchome (dynamiczne): Kluczowe jest określenie, czy na podeście będzie odbywał się transport jednostek ładunkowych, a jeśli tak – specyfikacja techniczna wózków (np. ręczne paletowe), ich rozstaw kół oraz maksymalny nacisk na oś.
Analiza oddziaływań dynamicznych
Szczególnej uwagi wymagają obciążenia pochodzące od wózków będących w ruchu. Projektant konstrukcji ma obowiązek przemnożyć ich wartości przez odpowiednie współczynniki dynamiczne. Wynika to z faktu, iż obciążenie dynamiczne wywołuje znacznie większe wytężenie w elementach konstrukcyjnych niż oddziaływanie statyczne o tej samej wartości nominalnej. Z tego względu, korzystnym z punktu widzenia optymalizacji kosztów może być wyznaczenie na etapie planowania wydzielonych stref transportowych na podeście, projektowanych na większe obciążenia dynamiczne.
Bezpieczeństwo konstrukcji: Weryfikacja zgodności z Eurokodami
Analizując oferty dostawców, należy zachować szczególną czujność. Standardowo oferowane podesty uwzględniają ciężar własny i deklarowane obciążenie użytkowe. Każde dodatkowe obciążenie (np. podwieszenie instalacji, postawienie regałów) musi być uwzględnione w obliczeniach, w przeciwnym razie może skutkować redukcją dopuszczalnej nośności.
Niestety, do dziś nie powstała dedykowana, zharmonizowana norma europejska specyfikująca wytyczne projektowe dla podestów magazynowych. W tej sytuacji jedynym rozsądnym i bezpiecznym podejściem jest wymaganie od dostawcy deklaracji zgodności projektu z pakietem norm Eurokod.
Zasada kluczowa: Z technicznego i prawnego punktu widzenia, mezaniny magazynowe powinny spełniać te same, rygorystyczne wymagania, jakie normy budowlane stawiają stropom w budynkach.
Poszukiwanie analogii z konstrukcjami regałowymi w celu usprawiedliwienia stosowania mniej restrykcyjnych wymagań jest nieuzasadnione i stanowi praktykę niebezpieczną.
Kluczowe parametry zgodne z Eurokodami, których należy wymagać:
- Zgodność projektu z normami EN 1990 (Podstawy projektowania konstrukcji), EN 1991 (Oddziaływania na konstrukcje) i EN 1993 (Projektowanie konstrukcji stalowych).
- Współczynnik bezpieczeństwa dla obciążeń zmiennych (użytkowych) γf = 1.5.
- Dopuszczalne ugięcie belek nieprzekraczające L/250 dla belek drugorzędnych (podtrzymujących poszycie) i L/350 dla belek głównych (podpór belek drugorzędnych).
Każda osoba decyzyjna musi mieć świadomość, że odstępstwo od tych zasad podwyższa ryzyko utraty nośności konstrukcji (zawalenia się) ponad akceptowalny społecznie poziom, zdefiniowany w normach. Troska o bezpieczeństwo pracowników jest tu wartością nadrzędną.


Zgodność podestów magazynowych z przepisami BHP i PPOŻ: Kluczowe wymagania
Konstrukcja podestu magazynowego musi być zgodna z szeregiem regulacji, wykraczających poza same normy projektowe. Do tej grupy należą:
- Wewnętrzne regulaminy i procedury przedsiębiorstwa.
- Przepisy Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (BHP).
- Wymagania z zakresu Ochrony Przeciwpożarowej (PPOŻ).
- Niejednokrotnie również specyficzne wytyczne ubezpieczyciela obiektu.
Formalne uzgodnienie tych aspektów leży po stronie inwestora. Warto jednakże wymagać od dostawcy, aby na etapie projektowym stosował się do zapisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Chociaż przepisy te nie odnoszą się bezpośrednio do wyposażenia magazynowego, to w zakresie projektowania klatek schodowych, biegów i spoczników, wysokości użytkowych w świetle czy systemów balustrad, stanowią de facto standard, którego akceptacja przez organy nadzoru, takie jak Państwowa Inspekcja Pracy, jest co do zasady bezdyskusyjna.
Ochrona Przeciwpożarowa (PPOŻ) a wybór poszycia podestu magazynowego
Należy mieć fundamentalną świadomość, że konstrukcje podestów magazynowych, wykonane z profili cienkościennych malowanych proszkowo, nie wykazują z natury żadnej odporności ogniowej. Kluczową decyzją z punktu widzenia PPOŻ staje się zatem wybór odpowiedniego materiału na poszycie podłogi.
Rodzaj Poszycia | Klasa Reakcji na Ogień | Zalety i Kluczowe Cechy |
---|---|---|
Płyta Wiórowa | Cfl-s1 lub Bfl-s2 | Materiały klasyfikowane jako trudnozapalne i niedymiące. Stanowią standardowe, ekonomiczne rozwiązanie do większości zastosowań. |
Stalowa Krata Pomostowa | A1 (niepalne) | Materiał całkowicie niepalny. Dodatkową, kluczową zaletą jest przezierność, która w warunkach pożaru zapewnia dwie korzyści:<br>1. Umożliwia swobodny przepływ dymu w górę, co przyspiesza jego odprowadzenie przez klapy dymowe.<br>2. Pozwala na swobodną penetrację wody z instalacji tryskaczowych (jeśli są zainstalowane pod stropem) do niższych poziomów i pod podest. |
Podsumowanie: Mezaniny jako inwestycja strategiczna
Jak wykazano, wdrożenie podestu magazynowego jest procesem znacznie bardziej złożonym niż zakup standardowego wyposażenia. To strategiczna inwestycja w optymalizację przestrzeni magazynowej, która wymaga dogłębnej analizy na wielu płaszczyznach – od geometrii konstrukcji i specyfikacji obciążeń, po rygorystyczne przestrzeganie norm bezpieczeństwa (Eurokody) oraz przepisów BHP i PPOŻ.
Prawidłowe planowanie magazynu i świadomy wybór partnera technologicznego, który bazuje na inżynieryjnej wiedzy i transparentności, jest absolutnie kluczowe dla powodzenia projektu i zapewnienia długoterminowego bezpieczeństwa operacyjnego.
Nedcon: Partnerstwo inżynieryjne w optymalizacji przestrzeni
W NEDCON postrzegamy każdy projekt podestu magazynowego jako unikalne wyzwanie inżynierskie. Nasze wieloletnie doświadczenie i specjalistyczna wiedza pozwalają nam realizować nawet najbardziej złożone i zindywidualizowane nowoczesne systemy magazynowe.
Naszą specjalizacją są m.in.:
- Mezaniny o ponadstandardowych rozstawach słupów (8-12m i więcej), które maksymalizują wolną przestrzeń operacyjną pod konstrukcją.
- Konstrukcje zdolne przenosić ekstremalne obciążenia (ponad 1000 kg/m ²), dostosowane do zaawansowanych technologii przechowywania i procesów produkcyjnych.
- W pełni zintegrowane systemy magazynowe, w których podest stanowi integralną część wielopoziomowej instalacji regałów półkowych lub paletowych.
W każdym projekcie priorytetowo traktujemy bezpieczeństwo i funkcjonalność, dbając jednocześnie o wysoki komfort użytkowania i estetykę wykonania.
Porozmawiajmy o Państwa Projekcie
Jeżeli stoją Państwo przed wyzwaniem zwiększenia powierzchni magazynu lub planują adaptację istniejącej przestrzeni, zapraszamy do kontaktu. Nasi inżynierowie z Działu Projektowego pomogą Państwu przeanalizować potrzeby i zaproponują optymalne rozwiązania konstrukcyjne.
Skontaktuj się z naszymi ekspertami
mgr inż. Mariusz Kołodziejczak