Podesty magazynowe, znane też jako antresole lub mezaniny, to samonośne stalowe konstrukcje jedno lub wielopoziomowe. Składają się z belek, najczęściej o profilu cienkościennym, wspartych na słupach które kotwione są bezpośrednio do posadzki hali. Ich stabilność zapewnia się poprzez system stężeń. Poszycie podestów standardowo wykonuje się z krat pomostowych lub płyt wiórowych o wysokiej wytrzymałości. Dzięki podestom magazynowym można zwielokrotnić powierzchnię użytkową w hali magazynowej, a także usprawnić procesy logistyczne. Jednak aby móc cieszyć się bezpiecznym i w pełni funkcjonalnym systemem należy wziąć pod uwagę kilka istotnych aspektów przy wyborze dostawcy.
Podstawowym kryterium decydującym o funkcjonalności podestu jest jego geometria, to znaczy ilość poziomów, wysokość konstrukcyjna każdego poziomu i siatka słupów, czyli ich rozstaw w obu kierunkach. Planowanie siatki słupów jest zawsze największym wyzwaniem przy projektowaniu, które należy rozpocząć od wyznaczenia miejsc w rzucie hali, w których dopuszcza się usytuowanie słupów. Projektant powinien tak rozmieścić słupy wraz ze stężeniami pionowymi, żeby nie kolidowały z istniejącymi instalacjami, nie utrudniały obsługi jakichkolwiek urządzeń, ani nie były przeszkodą w transporcie wewnętrznym. Tym bardziej nie mogą one zagradzać dróg ewakuacyjnych. Rozstaw słupów określa się w zależności od obciążenia wyspecyfikowanego przez klienta równocześnie dobierając profile belek. Zwiększając odległości między słupami tym samym wydłuża się belki. Trzeba korzystać wtedy z mocniejszych profili które są cięższe i droższe, a najczęściej też mają wyższy przekrój. Oczywiście samych słupów jest wtedy mniej i znacznie zwiększa się wolna przestrzeń między nimi. Jednocześnie jednak można zwiększyć wysokość całej konstrukcji kondygnacji co z kolei może skutkować ograniczeniem wysokości poziomów w świetle. Dodatkowo przy większych rozstawach słupów uzyskuje się większe obciążenie punktowe na posadzkę które może powodować przekroczenie jej nośności. W takich przypadkach wymagane jest wzmocnienie posadzki które musi zostać zaprojektowane przez uprawnionego konstruktora. To zawsze wiąże się z dodatkowymi i dość znacznymi kosztami, ale zdarza się, że względy logistyczne usprawiedliwiają ten wydatek. Ostatecznie optymalnie zaprojektowana siatka słupów to taka, przy której klient najmniejszym kosztem uzyska w pełni funkcjonalny i bezpieczny podest.
Kluczowym zadaniem dla klienta w procesie inwestycji w podest magazynowy jest poprawne wyspecyfikowanie obciążenia jakie bezpiecznie przenosić ma konstrukcja oraz poszycie. Należy zawsze podać wartość i miejsce przyłożenia specyfikowanego oddziaływania oraz jego charakter, tzn. czy obciążenie jest stałe, długotrwałe, czy chwilowe. Przykładowo należy:
– określić ciężar instalacji oświetleniowych i tryskaczowych podwieszonych do podestu,
– określić miejsce i ciężar ścianek działowych, które planuje się postawić na podeście,
– wskazać czy na podeście planuje się postawić regały, przenośniki lub jakieś inne instalacje, wskazać miejsce stóp tych instalacji i podać maksymalne obciążenie na każdą z nich,
– określić maksymalne obciążenie użytkowe podestu w kg/m2,
– określić czy na podeście ma odbywać się transport jednostek ładunkowych i jakim wózkiem, a dokładniej podać rozstaw kół i maksymalny nacisk na oś.
Jeśli chodzi o obciążenie od wózków będących w ruchu projektant podestu powinien przemnożyć je przez odpowiednie współczynniki, czyli sztucznie je zwiększyć, ponieważ jest to obciążenie dynamiczne i jako takie wywołuje zwiększone wytężenie konstrukcji w porównaniu z oddziaływaniem statycznym o tej samej wartości (tj. bez współczynników). Oznacza to, że korzystne może być wyznaczenie stref na podeście w których dopuszcza się użytkowanie wózków już na etapie planowania. Inwestując w podest magazynowy należy być świadomym, że jak najbardziej dokładne określenie obciążenia pozwoli zaprojektować system optymalnie. Jednocześnie trzeba być uważnym i dociekliwym analizując oferty dostawców antresol. Standardowo oferuje się bowiem podesty które mają przenieść własny ciężar oraz wskazane w ofercie równomiernie rozłożone obciążenie użytkowe. Podwieszenie jakiejkolwiek instalacji może skutkować redukcją dopuszczalnego obciążenia na podeście. Co więcej podest może nie być odpowiednio przygotowany do postawienia na nim regałów lub przewożenia po nim palet nawet ręcznym wózkiem. Ważne jest zatem, aby jeszcze przed zamówieniem upewnić się czy oferowana konstrukcja przeniesie wszystkie planowane obciążenia i czy przeniesie je bezpiecznie. Bezpiecznie, to znaczy przy zachowaniu odpowiednich współczynników bezpieczeństwa. Niestety, do tej pory nie powstała jeszcze norma, ani polska, ani europejska, ani nawet branżowa, która specyfikowałaby szczególne wytyczne dla podestów magazynowych. W tej sytuacji rozsądnym jest wymaganie od dostawców przynajmniej deklaracji zgodności projektu z Eurokodami (EN 1990, EN 1991 i EN 1993), przy czym podkreślić należy, że mezaniny z oczywistych względów powinny spełniać takie same wymagania jakie norma stawia stropom budynków. W szczególności współczynnik bezpieczeństwa zwiększający wartość obciążenia zmiennego γf, przyjęty do obliczeń powinien być równy 1.5, a dopuszczalne ugięcie belek podestu powinno wynosić L/250 w przypadku belek drugorzędnych i L/350 dla belek głównych. Poszukiwanie analogii między podestami magazynowymi a regałami wysokiego składowania, mających usprawiedliwić stosowanie mniej restrykcyjnych wymagań, jest co najmniej nieuzasadnione. Takie postępowanie byłoby sprzeczne z podstawowymi wymaganiami do projektowania konstrukcji wyrażonymi w Eurokodzie 0 i podwyższyłoby ryzyko utraty nośności takiej konstrukcji (zawalenia się) ponad akceptowany społecznie poziom zdefiniowany w tej normie. Zdecydowanie każda osoba podejmująca decyzję o wyborze dostawcy podestu magazynowego musi mieć na uwadze bezpieczeństwo pracowników i swoje własne. Powinna więc zadbać o to, by konstrukcja spełniała właściwe standardy.
Podesty magazynowe muszą spełniać także wytyczne przepisów wewnątrzzakładowych, BHP, PPOŻ, a często także wymagania ubezpieczyciela. Ich uzgodnienie pozostaje po stronie klienta. Warto jednak wymagać od dostawców by przy projektowaniu np. klatek/biegów schodowych, wysokości poziomów w świetle, czy nawet balustrad stosowali przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Choć oczywiście bezpośrednio nie dotyczą one tego typu wyposażenia hal stanowią pewien standard, który nie powinien być nigdy kwestionowany przez chociażby inspektora BHP. Trzeba być świadomym także tego, że konstrukcje podestów magazynowych są najczęściej wykonane z profili cienkościennych malowanych proszkowo i nie wykazują żadnej odporności ogniowej. Do decyzji klienta pozostaje jednak wybór poszycia gdzie standardowo dostępne są płyty wiórowe w klasie Cfl-s1 i Bfl-s2 (trudnozapalne, niedymiące). Alternatywą mogą być stalowe kraty pomostowe, które są niepalne a dodatkowo przezierne. To znaczy, że w razie pożaru po pierwsze przepuszczają one dym pozwalając na jego szybsze odprowadzenie do klap dymowych, a po drugie woda z instalacji tryskaczowych, montowanych pod sufitem może swobodnie dostać się pod podest.
NEDCON Silesia od wielu lat zajmuje się projektowaniem i wykonywaniem podestów magazynowych. Zdobyte doświadczenie i bogata wiedza pozwalają nam oferować i dostarczać nawet bardzo zindywidualizowane rozwiązania. Naszą specjalnością są mezaniny o bardzo dużych rozstawach słupów (8-12m i więcej), konstrukcje mające przenosić bardzo duże obciążenia (nawet ponad 1000kg/m2), a także systemy podestów zintegrowane z półkowymi i paletowymi regałami wysokiego składowania. Jesteśmy zawsze otwarci na nowe koncepcje. W projektach dbamy o wysoki komfort użytkowania systemów i estetyczne wykończenie każdego detalu. Jednocześnie bezpieczeństwo i funkcjonalność zawsze pozostają naszymi priorytetami.
mgr inż. Mariusz Kołodziejczak
